>skopbülten
Mimari Düzenekler, Sakramentler ve Saatler
Bahar Avanoğlu,
@ e-skop
Aralık 2022
Metin için > > > [tıklayınız]
“
Pewter Wings, Golden Horns, Stone Veils, Hejduk’un kitapmekânlarından bir tanesi. Kitabı oluşturan yedi bölümden biri olan Sakramentler (Kutsama Ayinleri), hem göstergelerle ilişkili olmalarından dolayı hem de tam da birer göstergeye indirgenemezlikleri bakımından özellikle dikkat çeker.[9] Sakramentler[10] hangi sebeple mimarlığın bir meselesi olabilir? Mimarlığın doğrudan sakramentler olarak ele alınması söz konusu olabilir mi? Bir işaretler ormanına dönüşen mimarlığın bir gösterge takımından ziyade, sakramentler olarak ele alınması ne anlama geliyor olabilir?
[...]
Nitekim, Hejduk, diyagramdan ziyade birer hayalet olarak tanımladığı çizimlerinde de,[31] mimarlığın tarihle ve zamanla ilişkisini hafıza üzerinden deşerken, mimarlığı her seferinde birer işaretler atlası olarak tekrar kurar ve tuhaf saat düzeneklerine dönüştürür. Hejduk’un mimari saat düzeneklerinin, mekanik bir saat gibi tıkır tıkır işlediğini söyleyemeyiz. Bilakis, Shapiro’ya göre, Hejduk’un mimari düzenekleri ‘doğru’ zamanı hükümsüz kılar.[32] Onun mimari saat düzenekleri, daha ziyade etkililikleri için mimarlığın esas büyücüsü olarak tayin edilen okuyucusuyla karşılaşmaya muhtaç gibidirler. Hejduk’un mimarlığını sakramentlerle ilişkilendiren de, okuma ayini tarafından adeta efsunlanarak harekete geçirilen, görünen ile görünmeyen arasında salınan ve mimar, mimarlık ve okuyucusu arasında gerçekleşen bu tinsel etkililikler olmalıdır.“
*
[9] Diğer bölümler ise şöyledir: Crossings, Sites, Rituals, Wedding in a Dark Plum Room, Testaments, Journeys.
[10] “Sakrament, Hıristiyanlık’ta tanrının etkin olarak yer aldığına inanılan kutsama (kutsal) ayinlere verilen addır. Hıristiyanlık inancına göre sakrament tanrının kutsamasını, merhametini, lütfunu iştirak eden inananlara ulaştıran veya görünmeyen gerçekliği temsil eden görünen semboldür. Buna örnek olarak vaftiz etme verilebilir. Vaftizde su Kutsal Ruh’un hediyesinin lütfunu, günahların affını ve kilisenin bir üyesi olmayı temsil eder. Sakramente bir başka bakış ise Kutsayıcı Lütuf’un onayının fiziksel bir işareti olmasıdır. Katolik ve Ortodoks inançlarında yedi sakrament vardır: Vaftiz, Komünyon - Ekmek ve şarap ayini, Krismasyon, Tövbe ve Günah Çıkarma, Yağ sürme, Ruhbanlık, Evlilik.” (Şeylerin İşareti: Yöntem Üstüne’nin çevirmeni Betül Parlak’ın notu. Agamben, Şeylerin İşareti: Yöntem Üstüne, İstanbul: MonoKL Yayınları, İtalyanca’dan çeviren: B. Parlak, 2012, s.64.)
[31] John Hejduk, ‘Thoughts of An Architect’, Práce içinde, Praha: Obec Architektů Praha, 1991.
[32] Shapiro, “The Clock of Deletion: Time and John Hejduk’s Architecture”, The Collapse of Time: Diary Constructions by John Hejduk, London: AA Publications, 1987.