>literary automat & tarot decks & architecture’s desire
a cross-reading between calvino’s ‘cybernatics and ghost’, tarot cards and the late avant-garde through hays’ ‘architecture’s desire’.article by bahar avanoglu, 2017
Ozet:
Italo Calvino, Cybernatics and Ghosts isimli makalesinde edebi otomat olarak adlandırdığı bir makineden bahseder. Bu makine, teknolojik bütün imkanlardan sıyrılmış, asıl edebiyatı (the literature) üretecek bir makinenin anakronik arayışıdır. Bu edebi otomatın, Calvino’nun Kesişen Yazgılar Şatosu adlı kitabında, tarot kartları bedenine büründüğü görülür. Sebebi bilinmeyen bir sekilde konuşma yetilerini kaybeden hikaye kahramanları, anlatılarını, bir bulunmuş nesne olarak tarot kartları ile inşa etmeye başlarlar. Tarot kartları, fal bakma fonksiyonundan sıyrılarak, bir ‘anlatı konstrüksiyonu kurma makinesine’ dönüşür ve kartların farklı dizilimleri ile farklı anlatılar kurulmaya başlanır. Yazar, anlatıcı, okur, obje ve özne’nin birbirinden ayrılamadığı bu konstrüksiyon ile anlatının kimin (tarot kartları, hikaye kahramanı, dinleyicileri, yazar, ya da biz okurlar) tarafından inşa edildiği anlaşılmaz hale gelir. Bu edebi otomat kavramının tariflediği arayış, Michael Hays’in Mimarlığın Arzusu adlı kitabında incelediği, Aldo Rossi, Peter Eisenman, John Hejduk, ve Bernard Tschumi’nin içinde bulunduğu geç avant-garde mimari üretimleri ile önemli benzerlikler sunmaktadır. Calvino’nun Kesişen Yazgılar Şatosu adlı kitabında bir edebi otomat olarak kullandığı tarot kartları ve Michael Hays’in Mimarlığın Arzusu adlı kitabında incelediği geç avant-garde mimari üretimlari arasında yapılan bir çapraz okuma ile bu edebi otomat arayışının sunduğu paradigmatik soruların toparlanabileceği dört kanal ortaya çıkmıştır: Kendi dekonstrüksiyonunu inşa eden disipliner kod, müellifin ölümü motivasyonu, mimarlık eyleminin olayı olarak mimarlık, ve kombinatoryal oyun ve hayaletler. Bu çapraz okuma sayesinde tanımlanan ortak paradigmatik kanalların, dijital mimari üretimde müellif problematiğinin tartışılmasında önemli olabilecek noktalara işaret ettiği düşünülmektedir.
Mimarlik Uzerine Paradigmalar, Arastirma Metni @ ITU